Εκδήλωση «Ο πόλεμος για την ενέργεια & τα κινήματα σε Ελλάδα, Τουρκία, Κύπρο»
Το Σάββατο 14/5 στον κήπο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων κινήματα από την Ελλάδα, την Τουρκία και την Κύπρο συναντήθηκαν, αλληλοενημερώθηκαν και συζήτησαν για τα ζητήματα που ανακύπτουν με αφορμή την ενέργεια, τις εξορύξεις, την ανάπτυξη των βιομηχανικών ΑΠΕ, τη στρατιωτικοποίηση της Ανατολικής Μεσογείου και τα γεωπολιτικά παιχνίδια.
Ο Κυριάκος Χάλαρης, μέλος της Πρωτοβουλίας Μας σκάβουν τον λάκκο στην Ελλάδα, ξεκίνησε με ένα σύντομο ιστορικό της δημιουργίας της πρωτοβουλίας πριν δυο χρόνια. Αφορμή αποτέλεσαν οι εξορύξεις πετρελαίου και ορυκτού αερίου, οι διεκδικήσεις θαλάσσιων οικοπέδων και οι οριοθετήσεις των ΑΟΖ (Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες) στην Ανατολική Μεσόγειο. Περιβαλλοντικές ομάδες και οργανώσεις στην Ελλάδα, την Τουρκία και την Κύπρο συντονίστηκαν σε ένα κοινό αγώνα ενάντια στις εξορύξεις, όχι μόνο εξαιτίας των περιβαλλοντικών και κλιματικών επιπτώσεων, αλλά και ενάντια στην κλιμάκωση της στρατιωτικοποίησης της περιοχής και της όξυνσης του ελληνοτουρκικού ανταγωνισμού.
Τόνισε ότι σήμερα η κατάσταση είναι πολύ διαφορετική, με τον πόλεμο στην Ουκρανία να αλλάζει το τοπίο. Το ενεργειακό ζήτημα και τα ορυκτά καύσιμα συνιστούν κεντρικό στοιχείο αυτού του πολέμου, με άμεσες συνέπειες στην καθημερινότητα των κοινωνιών (ενεργειακή φτώχεια, επισιτιστική κρίση, κ.ά.). Οι ανεπαρκείς αποφάσεις της συνόδου για το κλίμα στη Γλασκώβη στην πράξη ακυρώνονται και οι συζητήσεις για τις εξορύξεις μπαίνουν δυναμικά ξανά στο δημόσιο διάλογο, εντείνοντας ακόμα περισσοτερο τους γεωπολιτικούς ανταγωνισμούς. Σε αυτό το φόντο, στόχος αυτής της εκδήλωσης είναι η ενημέρωση για την κατάσταση και στις τρεις χώρες και η ενίσχυση της δικτύωσης των περιβαλλοντικών κινημάτων, μέσα από την αλληλουποστήριξη, τις κοινές δράσεις και την αναζήτηση των εναλλακτικών στα ζητήματα της ενέργειας.
Ο Φώτης Μπενλίσοϊ από το Kazma Birak Τουρκίας, ξεκίνησε την τοποθέτηση του υπογραμμίζοντας τη σημασία του συντονισμού των περιβαλλοντικών οργανώσεων από τις τρεις χώρες και ανέλυσε την πολιτική κατάσταση στην Τουρκία, σε σχέση με τον ελληνοτουρκικό ανταγωνισμό. Αυτή της στιγμή βρισκόμαστε σε περίοδο ύφεσης του ανταγωνισμού, σημείωσε, με την τουρκική εξωτερική πολιτική να προσπαθεί να σπάσει την απομόνωση των προηγούμενων χρόνων και να αναβαθμίσει το ρόλο της ως περιφερειακή δύναμη. Ειδικά στα ζητήματα της Ανατολικής Μεσογείου, υπάρχει απόλυτη ταύτιση κυβέρνησης Ερντογάν και αντιπολίτευσης. Ταυτόχρονα η εξωτερική πολιτική χαρακτηρίζεται από έντονη στρατιωτικοποίηση, καθώς ο στρατός της Τουρκίας έχει παρουσία σε πάρα πολλές χώρες, ενώ η πολεμική βιομηχανία της χώρας αποτελεί βασικό πυλώνα της οικονομίας. Και καθώς η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας συνδεόταν ανέκαθεν με τα τεκταινόμενα στο εσωτερικό, αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε ενόψει εκλογών που αναμένεται να είναι ιδιαίτερα σκληρές, καθώς για πρώτη φορά ο Ερντογάν χάνει την κοινωνική πλειοψηφία, οπότε οι εξωτερικές αντιθέσεις και η στρατιωτικοποίηση θα παίξουν έναν όλο και πιο σημαντικό ρόλο, κατέληξε.
Ο ελληνοτουρκικός ανταγωνισμός δεν είναι κάτι καινούριο, θύμισε η Çağla Elektrikçi, τουρκοκύπρια και μέλος του Kazma Birak Κύπρου, ξεκινώντας την εισήγηση της, για να τονίσει ότι οι εξορύξεις ορυκτών καυσίμων πρόσθεσαν ένα ακόμα στοιχείο, προωθώντας την αποσταθεροποίηση και την περεταίρω στρατιωτικοποίηση της περιοχής, φτάνοντας μέχρι ένα παρολίγον θερμό επεισόδιο μεταξύ των δυο χωρών. Η έναρξη των ερευνών στην Κύπρο, σε μια προσπάθεια της ελληνικής και της ελληνοκυπριακής κυβέρνησης να αποκλείσουν την Τουρκία, οδήγησε στην παρέμβαση της τελευταίας για να προστατέψει, υποτίθεται, τα συμφέροντα των τουρκοκυπρίων. Σημείωσε ότι όλες αυτές οι κινήσεις, για το “φυσικό αέριο της ειρήνης” όπως έλεγαν τότε, έχει οδηγήσει στην αύξηση της στρατιωτικής παρουσίας στην περιοχή (ΗΠΑ, Γαλλία, Ισραήλ, Ρωσία, Τουρκία) για να προστατέψουν τις εξορύξεις και σε αυξανόμενα εξοπλιστικά προγράμματα και στις δυο πλευρές του νησιού, ενώ ο εθνικισμός γιγαντώνεται. Η εξόρυξη περισσότερου πετρελαίου και ορυκτού αέριου, στην ήδη επιβαρυμένη Μεσόγειο, και ειδικά στην έντονα σεισμική περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, απειλεί τοπικά οικοσυστήματα και παραγωγικές διαδικασίες, ενώ η κλιματική κρίση εντείνεται ακόμα περισσότερο. Η συνεργασία και η αλληλεγγύη των περιβαλλοντικών κινημάτων και από τις τρεις χώρες, και από τις δυο πλευρές του νησιού της Κύπρου, είναι πολύ σημαντική για τις μάχες που δίνονται σήμερα, αλλά και για όσες θα δοθούν και στο μέλλον.
Η Μυρτώ Σκουρουπάθη, μέλος της πρωτοβουλίας "Μας σκάβουν τον λάκκο" στην Κύπρο, αποδόμησε το κυβερνητικό αφήγημα που έλεγε ότι το αέριο θα επηρεάσει θετικά την ειρήνη στο νησί. Σημείωσε ότι η ύπαρξη κοιτασμάτων ήταν γνωστή από το 1980, σχεδόν όσο και το κυπριακό ζήτημα, ωστόσο ποτέ δεν ολοκληρώθηκε η διαδικασία καθορισμού των ΑΟΖ, λόγω των σχέσεων με την Τουρκία. Το 2011, οπότε δόθηκαν και οι πρώτες άδειες ερευνών, το αέριο θεωρήθηκε ως ένα εργαλείο για την άσκηση πίεσης στις διαβουλεύσεις για το Κυπριακό. Το αφήγημα περί ειρήνης υιοθετήθηκε τόσο από τον Χριστόφια και αρχικά από τον Αναστασιάδη, όσο και από τον Ακιντζί. Το 2014, η στρατηγική της ΕΚ πλευράς άλλαξε, αποσυνδέθηκε από το κυπριακό ζήτημα και εν τέλει οδήγησε στο ναυάγιο των διαπραγματεύσεων στο Κραν Μοντανά. Τόνισε ότι είναι γνωστό ότι τα κέρδη από το αέριο δεν θα φτάσουν ποτέ στο λαό, αφού υποσχέσεις για Ταμείο Εσόδων που θα μπορούσε να περιλαμβάνει και τους ΤΚ δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Σημείωσε την σύνδεση των εξορύξεων με τον εθνικισμό και την πίεση που ασκήθηκε στους/ις ακτιβιστές/ριες που άσκησαν κριτική και αντιτάχθηκαν στις εξορύξεις, χαρακτηρίζοντας τους προδότες και πράκτορες της Τουρκίας. Τέλος, παρουσίασε συγκεκριμένα παραδείγματα που αποδεικνύουν ότι οι ηγεσίες δεν έχουν καμιά διάθεση να συνεργαστούν και να συνδράμουν η μία την άλλη σε κρίσιμες περιπτώσεις περιβαλλοντικών κρίσεων (όπως το θέμα του νερού στο βόρειο τμήμα του νησιού, οι πυρκαγιές, η ρύπανση της θάλασσας). Υπογράμμισε ότι η θάλασσα από κοινό αγαθό έχει μετατραπεί σε οικόπεδα προς πώληση και έκλεισε με τη σύντομη παρουσίαση λύσεων που μπορούν να καταστήσουν τις κοινωνίες ενεργειακά αυτάρκεις και βιώσιμες.
Ακολούθησαν παρεμβάσεις από τον Τάσο Σαραντή, διωκόμενο δημοσιογράφο στην Εφημερίδα των Συντακτών, που μίλησε για την κατάσταση με την ανεξέλεγκτη ανάπτυξη των ΑΠΕ στη χώρα, τις διώξεις που υφίστανται δημοσιογράφοι και ακτιβιστές, ενώ μίλησε και για τις νίκες των κινημάτων. Η Δέσποινα Σπανούδη, εκπρόσωπος Πανελλαδικού Δικτύου Συλλογικοτήτων για την Ενέργεια, τόνισε τη σύνδεση της ενέργειας με τους οικονομικούς και γεωπολιτικούς ανταγωνισμούς, ενώ αναφέρθηκε και στα αίτια των υπέρογκων αυξήσεων στις τιμές της ενέργειας σήμερα. Ο Βασίλης Χλης από το #SaveTinos παρουσίασε το όργιο καταστολής που υφίστανται οι κάτοικοι της Τήνου που αγωνίζονται ενάντια στην καταστροφή του νησιού τους. Τοποθετήσεις έγιναν από την Πρωτοβουλία ενάντια στην περιβαλλοντική καταστροφή και την κλιματική αλλαγή, το Δίκτυο ελεύθερων φαντάρων Σπάρτακος, τον Ποδονίφτη - Ρε(ύ)μα κριτικής των καιρών και δράσης και το Ξεκίνημα.
Τη συζήτηση συντόνισε η Εμμανουέλα Τερζοπούλου από Κίνηση για την Προστασία & Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας. Η βραδιά έκλεισε με ρεμπέτικο γλέντι με τις Κανελόριζα.
Μπορείτε να δείτε την εκδήλωση στον παρακάτω σύνδεσμο, από την κάλυψη του OmniaTV
https://www.youtube.com/watch?v=KhIrVNxCdig
Φωτογραφίες της εκδήλωσης μπορείτε να δείτε εδώ
https://drive.google.com/file/d/1WHrL9k2A03UmThE7Hl0LjeoM9RIf6Crl/view https://drive.google.com/file/d/10vS7390k6UxAdRgwHzh-7TV4Oegjxst7/view https://drive.google.com/file/d/1sxoRJgpcV-tY7wQG-kFxAjutqN_kY8UF/view https://drive.google.com/file/d/13kigpNloiuQZ2u__9cHy88MhdTJYrH5W/view
